اصلاح ذات البین - اصلاح خود، زمینه ساز اصلاح دیگران

فهرست مطلب

امام در بیان دیگری در مورد اصلاح ذات البین به این نکته‌ی اساسی اشاره می‌کند که برای اصلاح بین افراد ابتدا باید خود انسان به اصلاح رفتار خود برسد، سپس به اصلاح دیگران اقدام کند:

 «كيف يصلح غيره من لم يصلح نفسه؛ آن كس كه خودش را اصلاح نكرده است كجا غير خود را مى‏تواند اصلاح كند؟!». [20]

انسان موجودي اجتماعي است و زندگي او بايد به صورت اجتماع و دسته جمعي باشد؛ زيرا نيازمندي‌هاي انسان، ايجاب مي‏کند که با همکاري ساير همنوعان خود به رفع آنها بپردازد، هر فردي عهده دار کاري شود و هر گروهي، مشکل را حل کنند تا زندگي براي همه، سعادتبخش و دلپذير گردد.

ترديدي نيست که در کنار يکديگر و به طور دسته جمعي زندگي کردن، در صورتي ايجاد سعادت و نيکبختي مي‏کند که افراد، به وظايف خود آشنا و به اداي حقوق يکديگر پايبند باشند و علاوه بر آن روابط افراد با يکديگر، روابط انساني و آميخته بر عواطف و ملکات فاضله باشد.

در روابط افراد يک جامعه، اگر حس نوع دوستي، زير دست پروري، گذشت، خير خواهي، احسان، خدمت به خلق، تعاون، اصلاح و سازش بين مردم و نظاير آن وجود نداشته باشد، قطعا چنين اجتماعي رانمي‏توان سعادتمند دانست.

در نهج‏البلاغه نيز به شکلهاي مختلفي، ضرورت اجتماع و علت‏هاي آن و ايجاد ارتباط با ديگران به منظور تعاون و همکاري بيان شده است. از جمله‏ي آنها  این کلام  امام علي(ع) از قول رسول اکرم(ص) است که اصلاح بين مردم را بر نماز و روزه برتري داده است؛ این موضوع به این علت است که مهمترين هدف شارع مقدس، اجتماع انسانها تحت لواي اسلام، سلوک دسته جمعي به سوي خدا و منظم کردن امر دين است و بديهي است که اين مساله با منازعه و نفرت نسبت به يکديگر منافات دارد؛ از این رو  جمع شدن براي نماز و روزه، در پرتو اتحاد و برادري ميسر است.